Ostatnie lata przyniosły szereg modyfikacji w prawie dla przedsiębiorców. Nowe regulacje to między innymi zmiany, do których musieli dostosować się czynni podatnicy VAT. Zamiast dotychczasowej ewidencji VAT, główną rolę w rozliczeniach odgrywa tzw. Jednolity Plik Kontrolny JPK.
Jednolity Plik Kontrolny — podstawowe informacje
Jednolity Plik Kontrolny to elektroniczne zestawienie z informacjami o operacjach gospodarczych (np. dostawa towarów) i informacje z ewidencji zakupu VAT.
JPK w zapisach ustawy o VAT
Jeżeli chodzi o podstawę prawną, to kwestie związane z prowadzeniem ewidencji JPK reguluje m.in. ustawa z dnia 21 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z zapisami ustawy o VAT (art. 109b) przedsiębiorcy mają obowiązek przekazywania zestawień VAT w formie elektronicznej.
Oprócz tego ważne jest również Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15.10.2019 ws. szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. Regulacja ta wskazuje szczegółowy zakres danych, jakie powinna zawierać ewidencja.
Składanie Jednolitego Pliku Kontrolnego. Co oprócz ewidencji przychodów zawiera JPK?
Zasadniczo, należy składać JPK_VAT z deklaracją w formie:
- JPK_V7M – w przypadku rozliczeń miesięcznych (standardowe rozwiązanie),
- JPK_V7K – jeżeli przedsiębiorca (mały podatnik) wybrał kwartalną opcję rozliczeń. W takiej sytuacji wciąż jednak należy składać JPK w odstępach miesięcznych.
Oprócz tego trzeba mieć na uwadze, że obecnie wykorzystuje się różne rodzaje plików JPK. Oto niektóre z nich:
- JPK_VAT – podstawowy, obowiązkowy Jednolity Plik Kontrolny, w którym ujmowana jest lista dowodów księgowych, tj. ewidencja przychodów ze sprzedaży (np. z tytułu dostawy towarów czy za świadczenie usług telekomunikacyjnych) oraz wydatków poniesionych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Struktura ta zawiera sumy kontrolne pozwalające na szybkie sprawdzenie liczby operacji sprzedaży i wartości VAT należnego,
- JPK_KR – ewidencja w zakresie rachunkowych ksiąg podatkowych,
- JPK_MAG – plik, który zawiera zapisy (rekordy) dotyczące gospodarki magazynowej,
- JPK_PKPIR – dokument stosowany, gdy przedsiębiorca składa raport JPK za firmę, w której prowadzona jest podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów (bez pełnych ksiąg rachunkowych),
- JPK_WB – powinien znaleźć się w nim każdy wyciąg bankowy z danego okresu.
Jeśli chodzi o format raportu, to informacje podatkowe za dany okres należy przesłać w określonym standardzie — jest to tzw. schemat XML. JPK powinien obejmować także dokumenty korygujące czy faktury VAT RR.
Tradycyjne deklaracje podatkowe należy stosować w przypadku takich działań jak np. sprzedaż usług taksówkarskich czy WNT w zakresie paliw silnikowych i nowych środków transportu.
Składanie JPV_VAT to obowiązek
Na chwilę obecną (stan na sierpień 2022 r.) sporządzanie i wysyłka JPK to działania, które mają charakter obligatoryjny dla czynnych podatników VAT. Wynika to z zapisów ustawy Ordynacja podatkowa.
Plik JPK należy opatrzyć kwalifikowanym podpisem elektronicznym
Niezależnie od tego, czy mowa jest o dużej korporacji, czy też dotyczy to małego podatnika działającego w Polsce — podmioty te muszą pamiętać o Jednolitym Pliku Kontrolnym. Dokument ten można podpisać, wykorzystując do tego kwalifikowany podpis elektroniczny.
Dlaczego zdecydowano się na wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego?
Jednolity Plik Kontrolny wprowadzono między innymi w celu uszczelnienia systemu podatkowego. Dzięki temu systemowi znacznie ograniczono zjawisko wyłudzenia VAT. Zdaniem ekspertów Jednolity Plik Kontrolny to system, który w dużej mierze przyczynił się do ograniczenia zjawiska luki vatowskiej.
Organ podatkowy jest z użyciem JPK w stanie w znacznie krótszym czasie niż wcześniej podjąć działania sprawdzające oraz skontrolować prawidłowość rozliczeń podatnika.
JPK a korzyści dla podatników
Jeżeli chodzi o korzyści, nie wolno zapominać także o tym, że elektroniczne pliki JPK przyniosły korzyści podatnikom. System JPK pozwala na skrócenie czasu kontroli podatkowych i szybkie ustalanie nieprawidłowości (o ile takie w ogóle występują).
Ponieważ działanie organów podatkowych (np. w zakresie kontroli ewidencji sprzedaży VAT) jest znacznie sprawniejsze i trwa krócej, przedsiębiorca może dzięki temu poświęcić zaoszczędzony czas na rozwój prowadzonej działalności.
Jak należy składać pliki JPK_VAT z deklaracją?
Składanie Jednolitego Pliku Kontrolnego jest możliwe wyłącznie przy użyciu programów komputerowych. Podatnik ma obecnie kilka możliwości, jeśli chodzi o składanie JPK_VAT w postaci elektronicznej.
Dostępne sposoby działania w tym zakresie to:
- formularz uproszczony JPK, który jest prowadzony przez Ministerstwo Finansów,
- e-mikrofirma – jest to kolejny program Ministerstwa Finansów,
- Klient JPK WEB, czyli trzecie spośród internetowych systemów MF,
- program, za pomocą którego na co dzień prowadzi się księgi rachunkowe. Należy wówczas upewnić się, czy dany system do księgowości został zaktualizowany.
Dowodem złożenia JPK_VAT jest automatycznie generowane UPO, czyli Urzędowe Poświadczenie Odbioru.
JPK a towary wrażliwe — kody
Podczas składania JPK do urzędu skarbowego konieczne jest nadawanie odpowiedniego oznaczenia GTU, jeśli w ewidencji jest uwzględniona np. dostawa:
- papierosów elektronicznych,
- produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
- usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych (w systemie handlu uprawnieniami),
- alkoholi objętych ustawą o podatku akcyzowym.
Do tej kategorii zaliczają się także pozostałe kody GTU sprzedawanych towarów wrażliwych, w tym np. dotyczące dostawy odpadów.